Enduro Vs. Sýslumaðurinn á Selfossi

Ár 2006, miðvikudaginn 1. nóvember, er á dómþingi Héraðsdóms Suðurlands, sem háð er að Austurvegi 4, Selfossi, kveðinn upp í máli

 

nr. S-460/2006:

Ákæruvaldið

(Ólafur Helgi Kjartansson, sýslumaður)

gegn

Jóhanni Sigurþórssyni

(sjálfur)

 

svofelldur

 

dómur :

 

Mál þetta, sem þingfest var þann 13. júní sl., er höfðað með ákæru lögreglustjórans á Selfossi, dagsettri 19. júní 2006 á hendur Jóhanni Sigurþórssyni, kt. 220265-4049, Holtási 3, Garðabæ,  ,,fyrir umferðarlagabrot og utanvegaakstur með því að hafa, síðdegis laugardaginn 3. júní 2006, ekið torfærubifhjólinu BZ-796 án lögboðins skráningarmerkis utan vega í suðurátt eftir ómerktum slóða í vesturhlíð Hengils á Ölfusafrétti, sveitarfélaginu Ölfusi“.

Ákæruvaldið telur þessa háttsemi varða við 17. gr., sbr. 76. gr. náttúruverndarlaga nr. 44/1999 og 63. sbr. 64. gr. umferðarlaga nr. 50/1987, sbr. 17. og 23. gr. reglugerðar um skráningu ökutækja nr. 751/2003, sbr. 1. mgr. 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987 og krefst þess að ákærði verði dæmdur til refsingar.

Ákærði mætti við þingfestingu málsins, neitaði sök en óskaði ekki eftir verjanda.  Aðalmeðferð málsins fór fram 6. október s.l. en ákærði flutti mál sitt sjálfur.

 

Málavextir:

 

Í skýrslu lögreglu kemur fram að lögreglan hafi 3. júní s.l., í samvinnu við Landhelgisgæslu Íslands (LHG), farið í eftirlitsflug með utanvegaakstri í umdæmi lögreglunnar á Selfossi. Áhersla hafi verið lögð á að kanna viðkvæm gróðursvæði eins og Hellisheiði, Hengil og hálendið ofan Árnessýslu. Til eftirlitsins hafi verið notuð þyrla LHG, TF-Líf. Þurrt hafi verið í veðri og sólskin. Lagt hafi verið upp frá Selfossflugvelli um kl. 17:10 og flogið sem leið lá vestur yfir Þrengsli og Hellisheiði. Þaðan hafi verið flogið til norðurs yfir Hengil.  Þegar flogið hafi verið yfir vestanverða hlíð Hengils, hafi lögreglan séð hvar þremur torfæruhjólum hafi verið ekið í suður eftir stíg eða götu sem greinilegt var að torfæruhjólum hafði verið ekið um. Segir ennfremur í skýrslu lögreglunnar að flugstjóri þyrlunnar hafi lent skammt frá ökumönnum torfæruhjólanna, enda höfðu þeir stöðvað aksturinn. Þá hafi lögreglumaðurinn Leifur Halldórsson farið og rætt við ákærða, ökumann torfærubifhjóls með skráningarnúmerið BZ-796, og kynnt honum ástæðu afskipta lögreglunnar en það hafi verið ætlaður utan vega akstur ákærða. Við nánari skoðun á torfærubifhjóli ákærða á vettvangi hafi komið í ljós að engin skráningarmerki voru á hjólinu, heldur einungis skráningarnúmer hjólsins límt á það með svörtum stöfum. Aðspurður á vettvangi hafi ákærði ekki viljað tjá sig varðandi meint brot.

 

Framburður ákærða og vitna fyrir dómi.

           

Ákærði Jóhann Sigurþórsson skýrði svo frá fyrir dómi að hann hafi verið á torfæruhjóli sínu, með skráningarnúmerið BZ-796, á slóða í vestanverðum Henglinum. Sagði ákærði slóðann vera merktan inn á kort sem reiðleið og að auki vera stikaðan, þrátt fyrir að vera hvorki merktan sem reiðleið né sem slóða fyrir vélknúin ökutæki. Þá sagði ákærði slóðann vera einnig merktan sem veg í kortum frá Landmælingum Íslands og bera auðkennið Dyravegur en ákærði sagði sig hafa verið á umræddum vegi. Aðspurður sagði ákærði veginn ekki vera merktan fyrir vélknúna umferð en telur veginn líklega hafa verið notaðan af hestamönnum hér fyrr á árum. Sagði ákærði veginn hafa verið notaðan marg oft og jafnframt að hann hefði sjálfur áður ekið um veginn. Aðspurður sagðist ákærði ekki hafa upplýsingar um hvort heimilt væri að aka um umræddan veg á vélknúnu ökutæki. Sagðist ákærði hins vegar hafa upplýsingar um að vegurinn hefði verið notaður til keppni á torfæruhjólum fyrir nokkrum árum en var þó ekki kunnugt um hvort leyfi hefði verið fyrir því hjá yfirvöldum. Aðspurður sagðist ákærði ekki hafa verið í keppni þegar lögregla hafði tal af honum á umræddum vegi. Þá sagði ákærði aðspurður að hann hefði beygt af Nesjavallaveginum og inn á umræddan veg og sagði leiðina liggja frá Nesjavallaveginum meðfram Hengilssvæðinu og út að „gömlu Þingvallaleiðinni“. Aðspurður sagðist ákærði ekki hafa verið stöðvaður af lögreglunni, heldur hafi hann setið í brekku við veginn þegar þyrla LHG lenti skammt frá honum og lögreglumaður hafði tal af honum. Sagðist ákærði hins vegar ekki mótmæla því að hafa ekið umræddan slóða á torfærubifhjóli sínu. Þá sagði ákærði aðspurður um hvers vegna hann hefði ekki verið með lögbundnar skráningarplötur á torfærubifhjóli sínu, að þær væru óhentugar fyrir torfærubifhjól sem hans. Hins vegar sagði ákærði að hann gerði sér grein fyrir því að þær númeraplötur sem voru á torfærubifhjóli sínu í umrætt sinn, hafi ekki verið löglegar númeraplötur. Aðspurður ítrekaði ákærði að hann teldi að áhöfn þyrlu LHG hefði ekki séð hann akandi á umræddum vegi, heldur hefði hann verið í brekku skammt frá torfærubifhjóli sínu þegar lögreglan hafði afskipti af honum. Þá sagði ákærði að það hefði aldrei hvarflað að honum að flýja af vettvangi, þar sem hann hefði talið sig vera í fullum rétti til að aka umræddan veg.

            Vitnið Leifur Halldórsson, lögreglumaður, kom fyrir dóminn. Vitnið kvað sig hafa verið í áhöfn þyrlu LHG við eftirlit með akstri utan vega. Kvað vitnið þyrluna hafa farið frá Selfossflugvelli til vesturs yfir Þrengsli og síðan í átt að Henglinum. Kvað vitnið að við eftirlit hafi það tekið eftir torfæruhjólum á slóða eða götu sem greinilegt var að hafði talsvert verið ekin af torfæruhjólum áður. Sagði vitnið flugstjóra þyrlunnar hafa lent þyrlunni skammt frá torfæruökumönnunum. Aðspurt hvað vitnið að þegar það hafi komið auga á torfæruhjólin þá hafi þau verið á ferð. Kvað vitnið að um þrjú torfæruhjól hafi verið að ræða og hafi ákærði verið á einu þeirra. Sagði vitnið að tvö þeirra hefðu verið á ferð en eitt þeirra stopp. Hafi hinir tveir ökumennirnir stöðvað aksturinn þegar þyrlan flaug hring yfir vettvang. Aðspurt kvað vitnið sig og stýrimann þyrlunnar hafa farið og rætt við ökumenn torfæruhjólanna. Kvað vitnið að ákærða og félögum hans hafi verið kynnt ástæða afskipta lögreglunnar og að skýrsla yrði rituð um ætluð brot þeirra á akstri utanvega. Kvað vitnið að ökumenn hafi talið sig vera í rétti til akstursins og vísað til þess að umræddur slóði hefði oft verið ekinn. Aðspurt kvað vitnið torfæruhjól ákærða ekki hafa verið með löglegum númeraplötum, heldur hafi stafir sem gáfu til kynna skráningarnúmer hjólsins verið límdir á það. Aðspurt kvað vitnið slóðann vera greinilega ekki nýjan þar sem hann hefði verið orðinn skorinn og djúpur á köflum, gat vitnið getið sér til um að hann hefði verið ekinn um langan tíma. Sagði vitnið slóðann klárlega ekki einungis vera eftir þau torfæruhjól sem vitnið hafði afskipti af í umrætt sinn. Aðspurt kvað vitnið ekki hafa verið för eftir önnur ökutæki á slóðanum en hestamenn hafi verið á svæðinu. Kvað vitnið sig hafa séð ákærða akandi á slóðanum. Aðspurt kvað vitnið engar merkingar hafa verið við slóðann sem gáfu til kynna að heimilt væri að aka umræddan slóða á vélknúnum ökutækjum. Kvað vitnið að þyrlan hefði fylgt slóðanum frá Litlu Kaffistofunni og þangað til ákærði hefði hist fyrir á slóðanum. Aðspurt kvað vitnið sér ekki vera kunnugt um að neinar merkingar væru við Litlu Kaffistofuna um akstur á umræddum slóða.

 

Niðurstöður:

           

Í skýrslu lögreglu kemur fram að hluti áhafnar þyrlunnar sá hvar þremur torfæruhjólum var ekið eftir slóða til suðurs í vestanverðum Henglinum. Í skýrslutöku fyrir dómi kvað vitnið Leifur Halldórsson, lögreglumaður, sig hafa séð a.m.k. tvö torfæruhjólanna á ferð. Ákærði kvaðst ekki hafa verið akandi þegar hann varð þyrlunnar var en viðurkennir að hafa ekið eftir umræddum slóða í umrætt sinn. Það er því óumdeilt að ákærði hafði ekið eftir umræddum slóða þegar lögreglan hafði afskipti af honum í umrætt sinn.

            Ákært er í máli þessu fyrir brot á 17., sbr. 76. gr. laga nr. 44/1999, um náttúruvernd, vegna aksturs ákærða á umræddum ómerktum slóða. Í 1. mgr. 17. gr. náttúruverndarlaganna segir að bannað sé að aka vélknúnum ökutækjum utan vega. Í athugasemdum með frumvarpi því er varð að lögum nr. 44/1999, um náttúruvernd, er hugtakið „vegur“, í skilningi 17. gr. náttúruverndarlaganna, skýrt út. Þar er vísað til skilgreiningar 2. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. Segir þar að með vegi sé átt við veg, götu, götuslóða, stíg, húsasund, brú, torg, bifreiðastæði eða þess háttar, sem notað sé til almennrar umferðar. Þá er einnig, í athugasemdunum, vísað til skilgreiningar 1. gr. vegalaga nr. 45/1994, þar segir að vegur merki akbraut, önnur mannvirki og land sem að staðaldri séu nauðsynleg til þess að vegur sé varanlegur, mögulegt sé að halda honum við og hafa af honum sem fyllst not. Í athugasemdunum segir einnig að meginregla 17. gr náttúruverndarlaganna sé sú að akstur vélknúinna ökutækja utan vega sé óheimill og verði í því sambandi að miða við skilgreiningu umferðarlaganna á því hvað felist í hugtakinu „vegur“. Í umferðarlögunum eru hvergi gerðar lágmarkskröfur til vegar, svo að vegur falli undir skilgreininguna. Í 3. gr. reglugerðar nr. 528/2005, um takmarkanir á umferð í náttúru Íslands, sem sett er á grundvelli 17. gr. náttúruverndarlaganna, er vegur skilgreindur sem varanlegur vegur, gata, götuslóði, stígur, húsasund, brú, torg, bifreiðastæði eða þess háttar, sem notað er að staðaldri til umferðar. Í framburði ákærða fyrir dómi kom fram að umræddur slóði væri vel greinilegur í náttúrunni og hefði verið títt ekinn af torfæruökumönnum. Þá kvað vitnið Leifur Halldórsson, lögreglumaður, fyrir dómi að umræddur slóði væri augljós í náttúrunni og greinilega ekki nýr. Af myndum sem teknar voru úr þyrlu LHG úr lofti má sjá slóðann greinilega. Það verður því að telja umræddan slóða vera greinilegan og varanlegan í náttúru Íslands. Í málinu er ákært fyrir að hafa ekið ómerktan slóða en bæði ákærði og vitnið Leifur hafa báðir borið fyrir dómi að slóðinn sé ómerktur, þ.e. að hvorki sé merki um að umferð eftir honum sé heimil, né óheimil vélknúnum ökutækjum. Í umferðarlögunum er ekki gerður áskilnaður um að vegur þurfi að vera merktur á tiltekinn hátt til þess að falla undir skilgreiningu laganna á „vegi“, hvort sem átt sé við merkingar á viðkomandi vegi eða að vegurinn sé merktur inn á landakort. Af öllu framangreindu virtu og þar sem ekkert í gögnum málsins gefur annað til kynna, verður að telja umræddan götuslóða falla undir skilgreiningu 2. gr. umferðarlaganna og 3. gr. rgl. nr. 528/2005, sem „vegur“. Með vísan til framangreinds verður því að telja umræddan slóða vera veg í skilningi laganna og akstur ákærða hafi því ekki verið utan vega eins og honum er gefið að sök í ákæru og því ber að sýkna ákærða af þessum hluta ákærunnar. Ákæru er þannig háttað að ekki er ákært fyrir akstur torfærutækis á grundvelli 6. gr. rgl. nr. 528/2005.

            Þá er ákærða einnig gefið að sök að hafa ekið torfærubifhjólinu BZ-796 án lögboðins skráningarmerkis. Í 63. gr. umferðarlaganna segir að áður en torfærutæki sé tekið í notkun skuli skráningarmerki sett á það. Í c-lið 64. gr. umferðarlaganna segir að ráðherra setji reglur um skráningarmerki. Í 1. mgr. 17. gr. reglugerðar nr. 751/2003, um skráningu ökutækja, segir að skráð ökutæki skuli merkt með skráningarmerki sem Umferðarstofa láti í té. Í skýrslutöku fyrir dómi viðurkenndi ákærði að hafa ekki verið með skráningarmerki útgefið af Umferðarstofu á torfærubifjóli sínu og er sök hans að þessu leyti því sönnuð.   

Að öllu framangreindu virtu og því að ákærði hefur ekki unnið til refsingar áður samkvæmt sakarvottorði sem liggur frammi í málinu, þykir refsing hans hæfilega ákveðin 10.000 kr. sekt í ríkissjóð sem greiðast skal innan fjögurra vikna frá birtingu dómsins en ella sæti ákærði fangelsi í 2 daga. 

Hjörtur O. Aðalsteinsson, dómstjóri, kveður upp dóm þennan. Dómsuppsaga hefur dregist lítillega vegna embættisanna dómarans.

 

Dómsorð:

 

Ákærði, Jóhann Sigurþórsson, greiði 10.000 króna sekt í ríkissjóð innan 4 vikna frá birtingu dóms þessa að telja en sæti ella fangelsi í 2 daga.

 

Hjörtur O. Aðalsteinsson